Văn học phật giáo

Bản dịch Minh Đạo Gia Huấn của Đoàn Trung Còn

Cha mẹ trung hậu thực thà, Siêng năng chăm chỉ mới là con ngoan. Thầy nghiêm giỏi lo toan thành nghiệp. Ba tình cảm của kiếp làm người Kính trọng như một chẳng lơi. Không cha không mẹ sao thời có ta.

Người đời làm cả trăm nghề
Văn học là nghề đứng đầu
Nho sĩ là người đáng trọng
Thi Thơ là sách đáng quý
2.

Các vị Thánh hiền thuở xưa
Đổi con với nhau mà dạy
Những trang đức hạnh thuần hòa
Đáng chọn làm thầy và bạn
3.
Nuôi mà chẳng dạy
Là lỗi của cha
Dạy mà chẳng nghiêm
Là lỗi của thầy
Học hỏi chẳng cần
Là tội của con
4.
Người hậu giác theo người tiên giác
Soi việc xưa mà biết việc nay
5.
Học hỏi có ba niềm
Bỏ sót một chẳng được
Cha mẹ phúc hậu thật
Phận con học cần mẫn
Thầy nghiêm chỉnh chỉ dạy
6.
Người ta có ba ơn
Nên thờ trọng như một:
Không cha, mình chẳng sinh
Không vua, mình chẳng vinh
Không thầy, mình chẳng nên
7.
Người có đạo đức
Con cháu thông minh
Kẻ không đạo đức
Con cháu ngu muội
8.
Nuôi con traichẳng dạy
Chẳng bằng nuôi lừa
Nuôi con gái chẳng dạy
Chẳng bằng nuôi heo

9.
Việc giáo huấn sơ đẳng
Trước hết giữ lễ phép
Kẻ chẳng biết thưa dạ
Gọi là đứa ngu si
10.
Chẳng học mà hay
Chẳng phải Thánh sao?
Có học mới hay
Chẳng phải Hiền sao?
Học mà chẳng thông
Chẳng phải Ngu sao?
Chịu khó mới thông
Chẳng phải Trí sao?
11.
Có ruộng chẳng cày
Kho lẫm trống không
Có sách chẳng dạy
Con cháu ngu ngốc
Kho lẫm trống không
Năm tháng nghèo đói
Con cháu ngu ngốc
Lễ nghĩa chẳng thông
12.
Hễ người chẳng học
Mờ như đi đêm
Nghe sách như điếc
Trông chữ như đui
13.
Nhỏ thì siêng học
Lớn thì thực hành
Rèn lòng, sửa mình
Yên nhà, trị nước
14.
Kẻ sĩ sửa sang việc nhà
Việc làng rồi tới việc nước
Những vị thi đậu làm quan
Vốn là hạng người đọc sách
15.
Nghèo mà chăm học
Nhờ đó lập thân
Giàu mà chăm học
Nhờ đó danh vọng càng cao
Dở quyển là có ích
Có chí tất thành công

16.
Học vấn càng cao rộng
Trí huệ càng sáng suốt
Chẳng thẹn hỏi kẻ dưới
Nghĩa lý càng tinh thông
Học một mình không bạn
Kiến văn cạn và ít
17.
Người đời có năm luân
Với cương thường là trọng
Nếu chẳng biết cương thường
Có khác chi cầm thú?
Ong, kiến còn có chúa
Huống chi là loài người?
Ba cương với chín trù
Xưa nay chẳng dời đổi
Làm vua ở mức Kính
Làm tôi ở mức Trung
Làm cha ở mức Từ
Làm con ở mức Hiếu
Làm anh ở mức Ái
Làm em ở mức Cung
Làm chồng ở mức Hòa
Làm vợ ở mức Thuận
Bầu bạn ở mức Tín
Lớn nhỏ ở mức Khiêm
Làng xóm ở mức Hòa
Láng giềng ở mức Nhượng